Rodzaje uprzęży wspinaczkowych
Uprząż wspinaczkowa jest jednym z najważniejszych elementów wyposażenia każdego wspinacza. Chcąc wspinać się bezpiecznie w skałach, w górach czy na ścianie wspinaczkowej koniecznym jest wybranie odpowiedniego rodzaju uprzęży. Oczywiście występują formy wspinaczki niewymagające posiadania uprzęży np. bouldering. Jednak prędzej czy później każdy ma kontakt z uprzężą wspinaczkową.
Uprząż biodrowa
Uprząż biodrowa jest dominującym rodzajem uprzęży wspinaczkowej na rynku. Największą zaletą tego rodzaju uprzęży jest wszechstronność zastosowań. Niezbędna do wspinaczki sportowej (w skałach i na ścianie), wspinaczki lodowej, wspinaczki górskiej, alpinizmu, skialpinizmu oraz na via ferrata’ch. Uprzęże biodrowe zapewniają swobodę ruchów, stosunkowo niską wagę oraz wysoki poziom bezpieczeństwa. Uprząż biodrowa składa się z:
- pasa biodrowego
- pasów udowych
Taka konstrukcja uprzęży pozwala wygodnie utrzymać pozycję siedzącą podczas wiszenia, a w wypadku odpadnięcia przenieść część obciążenia z bioder na uda. Pas biodrowy połączony jest z pasami udowymi z przodu za pomocą łącznika, z tyłu natomiast zazwyczaj za pomocą elastycznych gumek. Pas biodrowy,na którym znajdują się tzw szpejarki służące do transportu sprzętu oraz specjalne uchwyty na karabinki sprzętowe (w niektórych modelach). Dopasowanie uprzęży-regulacja rozmiaru jest możliwa za pomocą klamer.
Na rynku dominują trzy sposoby regulacji pasa biodrowego:
- dwu-klamrowa (rozwiązanie stosowane w uniwersalnych uprzężach typu all-round np. Black Diamond Momentum 4S lub Petzl Corax)
- jednoklamrowa(rozwiązanie stosowane zazwyczaj w lżejszych typowo sportowych uprzężach np. Edelrid Loopo lub Black Diamond Solution)
- jednoklamrowa z ruchomym pasem biodrowy [rozwiązanie stosowane przez markę Edelrid w modelach: Edelrid Jay , Edelrid Jayne)]
Pasy biodrowe w uprzężach typu all-round i dla początkujących wspinaczy mają regulowane również pętle udowe za pomocą klamer. Na rynku znajdują się uprzęże przeznaczone dla zaawansowanych wspinaczy, w których, dla ograniczenia wagi , klamry zastąpiono elastycznymi taśmami które umożliwiają przyleganie pętli udowych. Przy wyborze uprzęży należy dobrać rozmiar tak, aby dawał on możliwość wyśrodkowania łącznika. Należy też pamiętać , aby pasy udowe nie były zbyt ciasno dopasowane, ważne by między udo a taśmę można swobodnie wsunąć dłoń.
Uprząż biodrowa mimo swojej wszechstronności nie jest najlepszym wyborem dla każdego wspinacza. Mniejsze dzieci, ze względu na anatomię bioder oraz wspinacze o nie koniecznie sportowej sylwetce powinni dodatkowo nosić uprząż piersiową lub zintegrowaną uprząż na całe ciało.
Zalety uprzęży biodrowych
- wygodna pozycja siedząca
- pełna swoboda ruchów
- wiele opcji regulacji
- stosunkowo niska waga
- po spakowaniu zajmuje mało miejsca
Wady uprzęży biodrowych
- Przy nieodpowiednim dopasowaniu oraz niewłaściwemu położeniu punktu mocowania liny istnieje prawdopodobieństwo, w przypadku odpadnięcia, lotem głową w dół.
- Wymaga pewnego napięcia górnej części ciała, aby utrzymać stabilną pozycję
- Nie jest polecana do wspinaczki z ciężkim plecakiem (wspinacz w tej sytuacji ma zachwiane proporcje wagowe ciała)
Pas piersiowy (uprząż piersiowa)
Obecnie dostępne na rynku pasy piersiowe zostały zaprojektowane z myślą o stosowaniu z uprzężą biodrową. Dlaczego? Zawiśnięcie jedynie w pasie piersiowym nawet na krótką chwilę może prowadzić do poważnych urazów. Połączenie uprzęży biodrowej z uprzężą piersiową eliminuje wady tego rozwiązania. Takie połączenie szczególnie zalecane jest dla wspinaczy z bardzo wąskimi biodrami (szczególnie dzieci) oraz i tych o nie koniecznie sportowej sylwetce. Lepsze rozłożenie ciężaru oraz utrzymanie wspinacza w pozycji pionowej pozwala zmniejszyć napięcie ciała (mięśnie wolniej się męczą) i zwiększyć komfort użytkowania. Zapewnia wygodę podczas wiszenia w skałach, szczególnie docenią to fotografowie i wspinacze górscy którzy często wraz z ciężkim sprzętem tkwią zawieszeni w jednym miejscu.
Zalety połączenia – pas piersiowy + uprząż biodrowa
- Zwiększona wygoda
- Utrzymuje wspinacza w pozycji pionowej
- Zmniejsza napięcia górnej części ciała (odciąża kręgosłup)
- W przypadku wypadku odpadnięcia, zabezpiecza przed obrotem ciała głową w dół
- Odciąża podczas wiszenia z ciężkim plecakiem
Wady połączenia – pas piersiowy + uprząż biodrowa
- Wymaga specjalnego wiązania/łączenia uprzęży biodrowej i piersiowej
- Nieznacznie ogranicza swobodę ruchów
- Uprzęże nie są połączone i zajmują razem więcej miejsca
Uprząż pełna
To jednoczęściowa uprząż wspinaczkowa ( połączona konstrukcyjnie na stałe uprząż biodrowa z pasem piersiowym). Poza wszystkimi zaletami, które posiada omawiany wcześniej zestaw,na plus przemawia brak konieczności łączenia obu elementów. Niewątpliwą zaletą uprzęży pełnych jest ich uniwersalność połączona z dużym zakresem regulacji. Uprzęże tego typu często spotykane są w parkach linowych lub ścianach wspinaczkowych. Osobnym rodzajem są uprzęże do prac wysokościowych o rozbudowanej konstrukcji i niestety wadze, zapewniające komfort podczas prac w dostępie linowym lub pracy w podparciu.
Zalety uprzęży pełnej
- Utrzymuje wspinacza w pozycji pionowej
- Zmniejsza napięcia górnej części ciała (odciąża kręgosłup)
- Duży zakres regulacji rozmiaru
- Uniwersalność stosowania parki linowe/sztuczne ściany
Wady uprzęży pełnej
- Większa i cięższa niż uprząż biodrowa
- Nieznacznie ogranicza swobodę ruchów
Uprząż wspinaczkowa dla dziecka
Ze względu na inną anatomię bioder/niewykształcone tzw.kolce biodrowe, wagę oraz inaczej położony środek ciężkości posiadanie przez dziecko uprzęży jest koniecznością. Uprzęże dziecięce projektowane są z myślą o intuicyjnym zakładaniu oraz bezpieczeństwie. Należy pamiętać, aby zawsze sprawdzić prawidłowe założenie uprzęży przez naszą pociechę, nawet jeśli robi to od lat.
Pełna uprząż wspinaczkowa dla dzieci
Tak, jak nigdy nie jest za późno, aby się zacząć wspinać, tak też nigdy nie jest za wcześnie. Istotną kwestią jest jednak posiadanie odpowiedniego sprzętu wspinaczkowego, a w szczególności uprzęży. W przypadku dzieci o wadze do 30kg najlepszym wyborem jest pełna uprząż wspinaczkowa. Dziecięca pełna uprząż wspinaczkowa jest tak zaprojektowana, aby dzięki dużemu zakresowi regulacji mogła „rosnąć” wraz z dzieckiem. Ciekawym rozwiązaniem wśród dostępnych na rynku uprzęży dla dzieci może się pochwalić marka Edelrid. Uprząż wspinaczkowa Edelrid Fraggle pozwala na przywiązanie liny asekuracyjnej zarówno z przodu jak i z tyłu.
W przypadku przywiązania liny, za tylne mocowanie należy pamiętać o spięciu przedniej części uprzęży za pomocą karabinka (grafika powyżej). Tylny punkt mocowania uprzęży zapewnia dodatkowe bezpieczeństwo w stromym terenie, zabawach linowych lub podczas jazdy na nartach. Uprząż można więc wykorzystać nie tylko do wspinaczki, ale także do innych sportów. Innymi popularnymi modelami pełnej uprzęży wspinaczkowej dla dzieci są: Petzl Oustiti oraz Black Diamond Momentum Kids.
Biodrowa uprząż wspinaczkowa dla dzieci
źródło: Knowledge Base marki Edelrid.