I CZYSZCZENIE
Aby skutecznie zadbać o nasze obuwie trekkingowe powinniśmy najpierw je oczyścić z brudu, piasku, gliny, nagromadzonego potu i soli, którą posypywane są chodniki zimą. Najlepszą metodą jest opłukanie butów letnią wodą z użyciem szmatki lub szczoteczki. W wypadku butów ze skóry licowej zadanie to jest o tyle łatwe, że but będzie zapastowany i nie straci swoich walorów wizualnych.
W sytuacji kiedy posiadamy obuwie wykonane z nubuku musimy postarać się aby nie zniszczyć jego zewnętrznej struktury – buty powinny być czyszczone delikatnie i z użyciem specjalnej szczotki do nubuku. Dobrym pomysłem jest zastosowanie środków do mycia butów. Absolutnie nie wolno nam butów prać ręcznie a tym bardziej mechanicznie i wykorzystywać do tego celu proszku lub innych, agresywnych detergentów. Skóra zostaje wtedy nadmiernie wysuszona i pęka, zastosowane detergenty niszczą szwy i kleje użyte podczas produkcji a membrany (najczęściej Gore - Tex) ulegają degradacji.
Obuwie warto przepłukać od wewnątrz, także bez zastosowania detergentów, możemy w ten sposób pozbyć się resztek potu i brudu, warto też wyprać wkładki – jeżeli nawet coś im zaszkodzi podczas prania to łatwo je wymienić na nowe. Aby ułatwić sobie zadanie wyciągamy z obuwia sznurowadła, będzie je też wtedy łatwiej zaimpregnować. Buty suszymy w temperaturze pokojowej w cieniu. Ogromnym błędem jest stawianie ich na grzejnikach, kaloryferach lub pozostawianie na ostrym słońcu. Skóra ulega wtedy nadmiernemu przegrzaniu, wysycha zbyt szybko ulegając procesowi kurczenia i pękania, odklejają się również gumowe otoki. W celu przyśpieszenia suszenia warto do wnętrza włożyć niepotrzebną szmatkę lub nasiąkliwy papier, który przejmie część wilgoci pozostałej po myciu. Dopiero oczyszczone i wysuszone buty możemy zaimpregnować.
II IMPREGNACJA
Oczyszczone z brudu i zanieczyszczeń obuwie powinniśmy zaimpregnować. Jest kilka ważnych powodów dla których to czynimy:
III IMPREGNACJA WEDŁUG PODZIAŁU NA RODZAJE SKÓRY
Każdy rodzaj zastosowanego w obuwiu materiału potrzebuje innej impregnacji. Zasadniczo buty można podzielić na dwie kategorie materiałowe.
Buty wykonane ze skóry licowej lub nubuku olejowanego pokrywamy pastą olejową, woskiem lub olejem do butów, metoda wcierania jest już mniej istotna, można zastosować szmatkę lub szczoteczkę. Ważne jest aby pokryć całą powierzchnię buta a w szczególności język, który najszybciej namaka ze względu na swą konstrukcję (przeważnie jest wykonany z bardziej wyprawionego i cieńszego materiału) a także szwy, które źle zaimpregnowane mogą zaciągać wilgoć do wnętrza.
W sytuacji kiedy zależy nam na uzyskaniu wysokiej wodoodporności impregnację można powtórzyć kilkakrotnie. Poważnym wyzwaniem jest impregnacja obuwia z licówki zaopatrzonego w membranę. Tego typu konstrukcje charakteryzują się wysoką wodoszczelnością i stosunkowo słabą oddychalnością. Impregnując je pastą lub woskiem zamykamy częściowo pory skóry, co skutkuje dodatkowym zmniejszeniem wentylacji. W wypadku obuwia bez membrany nie jest to duży kłopot, ale dla butów membranowych należy zastanowić się nad impregnacją łączoną – but dobrze jest od czasu do czasu pastować aby nie dopuścić do przesuszenia skóry a częściej traktować go impregnatem w spray'u lub atomizerze.
Niektóre, (przeważnie bardzo szacowne firmy wymieniają) podeszwy w produkowanym przez siebie obuwiu. W sytuacji kiedy dbaliśmy o swoje buty i regularnie je impregnowaliśmy istnieje możliwość wymiany sfatygowanej podeszwy u producenta za stosunkowo niewielka opłatą. Takie rozwiązanie jest możliwe tylko w tych modelach, które przez cały okres eksploatacji były często i prawidłowo czyszczone oraz impregnowane.
Buty wykonane z nubuku i weluru. W wypadku tych materiałów powinniśmy stosować impregnaty silikonowe lub na bazie fluorokarbonu w atomizerze (rozpylaczu) sprayu lub w opakowaniu z aplikatorem gąbkowym. Nie zmieniają one zewnętrznej faktury i wyglądu materiału, zapewniając częściową ochronę przed wilgocią i zanieczyszczeniami.
Większość obuwia wykonanego z nubuku, bądź weluru jest zaopatrzona w membranę, impregnaty płynne, które zamierzamy zastosować do ich impregnacji powinny posiadać atesty producentów membran. Impregnaty te nie zamykają w takim stopniu por w skórze i nie ograniczają wentylacji tak jak pasty i woski. Obuwie welurowe i nubukowe możemy również pastować aczkolwiek proces ten w znacznym stopniu zmieni fakturę zewnętrzną skóry, upodabniając ją do skóry licowej (licowanie nubuku nie jest procesem, który zamienia go w wysokiej jakości skórę licową lecz jedynie wygładza i dodatkowo natłuszcza jego warstwę zewnętrzną).
Zastosowanie past i wosków natłuszczających wydatnie zwiększa wodoszczelność butów bez membrany. Tego typu obuwie charakteryzuje się bardzo dobrą oddychalnością ale stosunkowo niewielką wodoszczelnością. Latem podczas dobrej pogody buty bezmembranowe wykonane z nubuku i weluru zapewnią doskonałą wentylację, impregnacja pastami pozwoli przedłużyć sezonowy czas ich użytkowania na wiosnę i jesień. Powyższe zasady dotyczą także syntetycznych wstawek wykonanych z Cordury lub podobnych materiałów, wykorzystywanych w obuwnictwie.
Materiały syntetyczne są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne i nie ulegają znaczącej degradacji na skutek przesuszenia ale ich odporność na przesiąkanie jest dużo niższa od skóry. W tym wypadku impregnacja służy raczej zwiększeniu wodoszczelności.
IV IMPREGNACJA NOWYCH BUTÓW
Większość nowych butów posiada fabryczną impregnację, która powinna zapewnić wodoszczelność obuwia i ochronę przed brudem w początkowej fazie jego użytkowania. Praktycznie zastosowanie impregnatu na świeżo nabytym obuwiu nie powinno mieć żadnych negatywnych konsekwencji a jedynie może dodatkowo je zabezpieczyć przed negatywnymi czynnikami zewnętrznymi.
V JAK CZĘSTO ODNAWIAĆ IMPREGNACJĘ?
Impregnację należy powtarzać proporcjonalnie do intensywności użytkowania obuwia. Nie istnieje wyraźna potrzeba dodatkowej impregnacji butów spoczywających w szafie, warto jedynie zadbać aby oczyszczone i zaimpregnowane buty spoczywały w zacienionym i przewiewnym miejscu o stałej, pokojowej temperaturze.
W przypadku kiedy naszego obuwia używamy stosunkowo często to powinniśmy impregnować je przynajmniej raz na siedem dni ich pełnego użytkowania. Jeżeli dodatkowo w tym okresie panują niesprzyjające warunki atmosferyczne, deszcz, śnieg i rosa (doświadczeni turyści wiedzą w jak zastraszającym tempie szczególnie poranna rosa potrafi przemoczyć niedostatecznie zaimpregnowane obuwie) powinniśmy impregnować buty częściej, nawet codziennie.
Dobrym wyznacznikiem jakości impregnacji jest stopień nasiąkania butów wilgocią. Na świeżo zaimpregnowanym obuwiu woda tworzy krople i spływa po jego powierzchni. Wraz z pogarszającą się impregnacją powierzchnia butów zaczyna nasiąkać wodą, robi się miękka i często oślizła. Jest to pierwszy znak że do przemoknięcia jest już blisko i należy odnowić impregnację.
Bardzo istotna jest też impregnacja obuwia użytkowanego w warunkach suchych. Często nie widzimy potrzeby konserwacji podczas trekkingu w pogodne i ciepłe dni, buty nam nie przemakają więc problemu nie ma. Nie jest to prawda, nasze obuwie faktycznie nie przesiąka ale jego powierzchnia pod wpływem palącego słońca, kurzu i ciepła wysycha, kurczy się i pęka. Podsumowując, częsta impregnacja w znaczący sposób zwiększa komfort użytkowania obuwia i przedłuża jego żywotność.
